![Sluit](https://www.connectedgreen.nl/wp-content/themes/connected-green/images/icons/close-alpha.svg"){kind=icon}
Den Haag, de stad die naast haar prachtige duinen, ook bekend staat om haar prachtige parken en landgoederen. De straten, lanen en natuurgebieden in Den Haag kleuren groen dankzij haar bomen en planten. Natuur in de stad is kwetsbaar. De gemeente doet verschillende dingen om de natuur in de stad te beschermen, verzorgen en onderhouden. Niet alleen krijgen bomen en planten regelmatig een snoeibeurt, ook worden ze geregeld bewaterd. Met name nieuwe aanplant wordt goed verzorgd. Want een stad met veel verschillende planten en dieren is een gezonde en aantrekkelijke stad. Lees hoe de gemeente de Haagse natuur in het centrum beschermt en versterkt met slimme sensoren en een online dashboard.
Naast het groen van de verschillende bomen, kleuren vele bloembakken de stad gezellig bont. Van petunia-achtige planten en geraniums tot witte anjers, Indisch riet en veel meer. Je vindt ze in de verschillende bakken verdeeld door de stad. Deze bakken bieden uitkomst voor het ruimtegebrek in het centrum van de stad. Per seizoen vind je er andere bloemen en planten. Zo ziet het centrum er het hele jaar door prachtig fleurig uit.
De bomen en planten worden gedurende het hele jaar goed onderhouden en verzorgd. Vaste routes helpen de beheerders om de bloemen, bomen en planten te voorzien van water. Met name in deze hitte lusten deze groeneslurpers wel een extra slok. Maar het watertekort en de verschillende hitteplannen maken het er niet makkelijker op. Dit moet anders, slimmer en efficiënter. Zo vindt ook Marco van Tol, Coördinator van Groencentrum. Oneindig veel rondes rijden met watertanks, geen zicht hebben op het feit of de bomen en planten juist te droog of te nat staan en domweg watergeven omdat dat nu eenmaal de ‘taak’ van vandaag is, zijn verleden tijd. Bodemvochtsensoren van ConnectedGreen maken namelijk plaatst om slimmer en efficiënter te werken. Maar bovenal duurzamer!
Zo’n vier jaar geleden is Marco begonnen met het monitoren van bodemvocht met draadloze sensoren. Een pilot van tien sensoren leverde als snel veel interessante data. De pilot was zelfs zo geslaagd dat de bodemvochtsensoren een jaar later al niet meer waren weg te denken uit het Haagse groenbeheer. Alle bloembakken in het Haagse centrum zijn per locatie voorzien van minimaal één sensor. Op de plaatsen waar meerdere bloembakken staan, wordt bodemvocht gemonitord aan de hand van twee sensoren. Eén in een bloembak in de schaduw en de ander in een bak in de zon. Op deze manier creëert Marco een referentie waarop hij kan acteren.
Door goed op de data in te spelen kun je als groenbeheerder ontzettend veel tijd én water besparen. Zo worden de bloembakken die bijvoorbeeld in de zon staan voorzien van water, terwijl de bloembakken in de schaduw een ronde overgeslagen kunnen worden.
‘’Doordat wij aan de hand van deze data de routers beter konden inplannen, konden we al snel 2 dagen per ronde besparen.’’ – Marco van Tol, Coördinator Groencentrum
‘’Drie jaar geleden zijn we gestart met het monitoren van de bloembakken in het centrum. In het eerste jaar scheelde dat al meteen twee dagen per rode ten opzichte van andere jaren. Wanneer je dit omrekent naar arbeid, dan is dit echt een hele besparing. Dat betekende ook weer dat we meer bloembakken in één route konden doen.’’
‘’We kregen steeds meer bloembak-aanvragen en op een gegeven moment loop je vast met je planning en dergelijke waardoor je gaat zoeken in de marges. De sensoren hebben hier echt aan bijgedragen. We konden routes namelijk efficiënter gaan inrichten.’’
‘’Wanneer de hoveniers vervolgens de routes gaan rijden kijken ze in de app. Heeft een bloembak buiten de ronde dringend water nodig, dan kan deze eenvoudig in de route worden meegenomen. Want op het moment dat de bloembakken in de gewone ronden nog beschikken over 40% water hoef je deze minder water te geven dan voorheen. Voorheen gaven we iedere bloembak zo’n 80 tot 100 liter water. Per minuut komt er 7 liter water uit de tank. Dus iedere liter water die je minder aan zo’n bloembak kwijt hoeft scheelt enorm veel tijd.’’
Buiten dat monitoring veel tijd bespaart, bespaart het ook veel water. ‘’Neem een periode als afgelopen maand, het is erg heet en droog. Voorheen was het zo dat de hoveniers dachten: met deze hitte moeten alle bloembakken water hebben. Nu, met de sensoren, zien de hoveniers precies waar ze wel en niet water moeten geven. Dit geeft de hoveniers veel meer rust.’’
‘’Onze chauffeurs loggen in de app van ConnectedGreen in en zien daar precies hoe het er op hun route voorstaat. Doordat er dankzij deze monitoring efficiënter gewerkt kan worden, kan er ook meer werk worden verzet in dezelfde tijd. Desondanks hebben de jongens en meiden in het werkveld een ontspannener gevoel, dat creëert rust in het team. Daarbij komen we niet voor verrassingen te staan, bijvoorbeeld dat er ineens een hele locatie met beplanting is uitgevallen.’’
‘’Het monitoren brengt je in een proces dat steeds beter en beter wordt. Naast dat de routes efficiënter gepland konden worden, gingen de bloembakken er steeds beter en verzorgder uitzien. De ronde kon immers vaker worden gereden, dit betekende ook minder uitval. Dat leverde de gemeente uiteindelijk ook minder burgerklachten op, dus men is tevreden.’’
‘’Landelijk kan er nog veel oppervlaktewater, dat opgepompt wordt, bespaard worden.’’ – Marco van Tol, Coördinator Groencentrum
Op dit moment werkt de afdeling van Marco met maar liefst 85 sensoren. Hij is zelfs zo enthousiast dat hij collega kwekerijen de sensoren aanraadt. Voor hen valt in zijn ogen nog veel te besparen op gebied van watergift. Want ook al lijkt de toplaag nog zo droog, het kan zomaar zo zijn dat de laag eronder vochtig is. Alleen weet je dat dus pas zeker als je het daadwerkelijk meet. Daarnaast werken waterpompen veel al op diesel. Dus wanneer je minder water geeft, is er ook minder brandstof nodig. Een win-winsituatie dus.
Naast ontwikkelingen in technologie zijn ook de bloembakken in Den Haag volop in ontwikkeling. De polyester bakken met een klein reservoir maken plaats voor bloembakken gemaakt van gerecycled plastic. Deze bakken beschikken over een dubbele wand. Hierdoor bevat de bloembak stilstaande lucht wat resulteert in een constante grondtemperatuur en minder verdamping. Het reservoir met overloop zorgt voor een goede buffer. Dit maakt de bloembakken een stuk duurzamer en dat is ook met de sensoren aan te tonen.
‘’Met de sensoren kunnen we goed de verschillen in type bloembak meten. Zo bleek het eerste jaar dat de nieuwe bloembakken aanzienlijk minder water nodig hadden dan de polyester bloembakken. Mogelijk dat dit ook deels aan de beplanting ligt, daarom ben ik ook dit jaar opnieuw aan het toetsen. Maar dan met andere gewassen om te kijken wat het verschil daarmee is ten opzichte van een polyester bloembak. Zo hebben de sensoren binnen het Haagse Groen dus meerdere functies.’’
De gevolgen van de klimaatverandering zijn in steden extra voelbaar door het zogeheten -effect (UHI). De temperaturen zijn daar in de nachtelijke uren gemiddeld hoger dan in het buitengebied. Bij helder weer kunnen de verschillen ’s nachts oplopen tot 3 à 5 °C, maar ook verschillen van 8 à 10 °C worden steeds vaker waargenomen.Een significante oorzaak is de sterke opwarming van materialen en oppervlakken in deze stedelijke gebieden. Andere factoren die aan het UHI-effect bijdragen, zijn de warmteproductie door verkeer en bedrijvigheid, verminderde afkoeling doordat vegetatie en open water schaars zijn en de stedelijke geometrie. Deze zorgt namelijk voor een hogere ‘invang’ van zonnestraling, terwijl door de kleinere de thermische uitstraling minder is dan in het open veld.Met oplossingen als meer groen, bijvoorbeeld door groene daken, minder verharding en zelfs een andere materiaalkeuze kunnen wij als groensector die temperaturen aanzienlijk omlaag krijgen.
Meer groen – groene daken
Daken vormen een aanzienlijk deel van de verharding in een stad en kunnen daarom een belangrijke bijdrage leveren aan klimaatadaptatie. Groene daken beschermen niet alleen tegen erosie, maar brengen ook een extra isolatielaag aan. Zo bespaar je energie en zorg je voor een betere afvoer van regenwater. Daarnaast biedt een groen dak een prachtig groen uitzicht, heeft de beplanting een luchtzuiverende werking en worden biodiversiteit en warmteregulatie bevorderd.
Met een groen dak werk je dus automatisch mee aan een groene toekomst voor mens en klimaat. Daarom maken groene daken deel uit van klimaatbestendig bouwen. Ook voelen mensen zich veel prettiger in een groene omgeving dan in een grijze.
Meer groen – het vitale belang van bomen
Niet alleen groene daken, ook bomen leveren een belangrijke bijdrage aan klimaatadaptatie. Om te beginnen is het belangrijk om stil te staan bij de verschillende functies die een volwassen boom in de stad heeft.
Bomen voorzien ons van zuurstof, slaan CO2 op, geven schaduw, houden water vast, verdampen water en fungeren daarmee als airco voor de hete stad. Verder bieden ze een leefomgeving en schuilplaats voor vogels en dieren, doen ze dienst als biotoop voor insecten en hebben ze een positieve impact op de omgeving. Bomen verfraaien de stad met hun verschijningsvormen, verminderen en verstrooien geluid, leveren economische waarde aan volwassen lanen enzovoort. Het lijkt wel een eindeloze opsomming. Steeds meer is men het erover eens: als een boom groeit, groeien de baten, en bomen maken ons gelukkig. Daarom hebben we niet alleen bomen in beboste gebieden, op het platteland en in onze achtertuin, maar ook op plaatsen waar steeds meer mensen opeengepakt zitten, zoals in steden.
Bomen zijn natuurlijke probleemoplossers. Door zuurstof en schaduw te bieden, kunnen ze hittestress bestrijden, als we ze een handje helpen bij hun groei. Grote en gezonde bomen fungeren als natuurlijke airconditioning en kunnen zo helpen om steden toekomstbestendig te maken. Een volgroeide boom kan ongeveer 150 kilo CO2 per jaar absorberen.
Starterskit
In straten waar grote bomen staan, is het gemiddeld 4 graden koeler. Dit verschil kan oplopen tot 8 graden als je de stad uit gaat. Dat heeft verschillende oorzaken. Bomen geven schaduw, wat uiteraard voor verkoeling zorgt. Het gevolg daarvan is dat tegels en asfalt geen hitte kunnen absorberen en afgeven. Ook transpireren bomen via de bladeren (evapotranspiratie), waardoor de temperatuur daalt. De wortels van bomen houden vocht vast, wat de bodem koeler maakt.
Bomen zijn dus van vitaal belang, maar dan moeten ze dus wel gezond en volgroeid zijn. Aandacht is belangrijk, zodat de boom geen vocht tekortkomt. Als je dat aan een boom kunt zien, ben je vaak al te laat. Maar als een boom te veel water krijgt, krijgt hij weinig tot geen zuurstof meer bij de wortels. Dit maakt de boom ‘lui’, waardoor de wortels zich niet kunnen ontwikkelen ten opzichte van de kroon, en in het slechtste geval sterft de boom zelfs af.
Het geven van water is maatwerk en moet worden aangepast aan de omstandigheden. Een vaste hoeveelheid en frequentie zijn dan ook niet te geven. Dit maakt monitoren extra belangrijk.
De toekomst bouwen we samen
De verschuiving naar een groenere omgeving is onvermijdelijk, als we toekomstbestendige steden willen bouwen. En hoewel groen dus essentieel is voor het welzijn van mensen en onze planeet, is het niet vanzelfsprekend. Groen moet – in onze ogen onterecht – nog te vaak concurreren met grijs. Om ook groen te laten groeien op minder natuurlijke plaatsen, zoals in een stadscentrum, op een viaduct of op een dak, is monitoring noodzakelijk.
Gelukkig groeit het besef dat groen veel goeds voor een stad kan doen en begrijpen stadsplanners hoe belangrijk investeren in duurzame ontwikkeling is. Wij zien steeds meer groenbedrijven die de kracht van bodemvochtmonitoring inzien en aan de slag gaan met sensoren van Connected Green.
Sinds 2017 helpen wij groenvoorzieners, hoveniers, kwekers, provincies, gemeenten en waterschappen om slimmer en efficiënter te werken. Dit doen wij door het combineren van kennis over bomen en planten met het Internet of Nature. Inmiddels zijn er al meer dan 1500 draadloze sensoren van ons geplaatst in projecten in heel Nederland en België.
Bron: Boomzorg
Doe jij mee? Samen zetten we grasvelden en gazons in bloei voor de bijen en vlinders
Dat is de oproep van De Bijenstichting, Flora van Nederland en Stichting Steenbreek. In België en het Verenigd Koninkrijk kennen ze het al langer. Zo is er in Engeland aangetoond dat als je in mei je gazon een maand niet maait, er wel tot tien keer meer bijen aangetrokken worden. Ze eten uiteraard geen gras, maar hebben wel de bloemen en planten nodig. Want nu er steeds minder insecten zoals vlinders en bijen in de natuur te vinden zijn is het aan ons om ze een handje te helpen. Deze hulp is vooral in mei hard nodig.
Honingbijen zitten in de wintermaanden met duizenden als een bol opeengepakt in de kast. In de lente beginnen de meeste bijen hun volwassen leven. Als de voedselstroom flink op gang komt legt de koningin steeds meer eitjes en breidt het broednest sterk uit. Maar dan moet de voedselstroom wel eerst opgang komen… Daarom is het goed als juist nu de paardenbloem nog even blijft staan.
Wist je dat de koningin tot wel 2000 eitjes per dag kan leggen, dat is meer dan haar eigen lichaamsgewicht.
In de zomermaanden staat alles in bloei en zijn er veel plekken waar insecten hun eten kunnen vinden. Maar in mei, wanneer de bijen uit hun ‘winterslaap’ komen is er nog weinig verkrijgbaar. Daarom moeten wij de insecten een handje helpen. In je gazon zitten meer planten dan alleen gras. Die komen enkel tot bloei zodra je jouw gazon (of een gedeelte ervan) tot bloei laat komen.
Dus doe mee, laat je grasmaaier staan en creëer een gedekte tafel voor deze vrolijke zoemers!
Bloeiende paardenbloemen zijn namelijk een feest voor bijen en andere insecten. En wanneer de paardenbloemen bloeien komen ook de Esdoorns in bloei. In één boom bloeien honderdduizenden kleine bloempjes. Daarom zijn bloeiende bomen even zo belangrijk voor insecten.
Het voorjaar is altijd een spannende periode. Met name de wisselvallige atmosfeer (warmte, kou, regen), oefenen veel invloed uit op het wel of niet in bloei komen van de eerste belangrijke bloemen voor de insecten. Of het heel nat is of juist heel droog, heeft soms grote gevolgen voor de nectarafgifte door de bloemen. Daarom is het erg belangrijk om bodemvocht goed te monitoren.
Met een bodemvochtsensor kun je op afstand inzicht krijgen in de watervoorziening van je boom, bak, plantvak, gazon en dak- en geveltuin. Het meten van het bodemvocht geeft een indicatie van wanneer je bomen en planten weer bewaterd moeten worden. Op deze manier leven je bomen en planten in de optimale situatie en kunnen ze volop groeien en bloeien en dus nectar produceren. Daarnaast verlengt het de levensduur van je favoriete groene vriendjes.
Meer weten
Maak gebruik van het formulier hiernaast en ontvang onze whitepaper. In de whitepaper vind je informatie over wat wij doen en hoe wij verschillende oplossingen aanbieden voor verschillende situaties.
Gouden Gieter 2019