![Sluit](https://www.connectedgreen.nl/wp-content/themes/connected-green/images/icons/close-alpha.svg"){kind=icon}
terug naar media In Nederland hadden we een probleem zoals droogte allemaal niet zien aankomen, maar door de klimaatverandering moeten we er toch aan geloven. Ons regenachtige kikkerlandje verandert in een land wat rekening moet houden met hitte stress. In delen van Twente en Salland heeft waterschap Vechtstromen zelfs een onttrekkingsverbod van grondwater ingesteld voor een deel van deze gebieden. Maar hoe kan een nat land zoals Nederland nou te maken krijgen met zo’n kwestie en moeten delen deze maatregelen treffen?
Auteur: Isabelle Horneman
Water is zo vanzelfsprekend in Nederland, dat we ons een watertekort moeilijk kunnen voorstellen. Toch is het een probleem waar Nederland de laatste jaren steeds meer mee kampt. Dit heeft te maken met de klimaatverandering waardoor de temperaturen stijgen en er meer water verdampt. Wanneer er meer water verdampt dan dat er neerslag valt, spreken we van droogte. Ook leidt de opwarming van de aarde in Nederland en omstreken tot een lichte toename van de neerslag. De adder onder het gras is dat klimaatverandering daarbij tot veel sterkere variaties leidt. Buien worden zwaarder, waardoor wateroverlast vaker zal voorkomen. Aan de andere kant komen hittegolven vaker voor, duren langer en kunnen nog heter worden. Ook droge periodes kunnen langer duren en meer overlast veroorzaken.
Overlast
Droogte heeft gevolgen voor onder andere landbouw, natuur, scheepvaart, woningen en ons drinkwater. Het Nederlandse waterbeheer is eigenlijk vooral ingericht op het afvoeren van grote hoeveelheden water, zodat bijvoorbeeld de akkers niet overstromen, maar door de droogte moeten we het water nu vooral beter vasthouden. Boeren kunnen hun akkers namelijk niet oneindig besproeien met water uit sloten, rivieren en kanalen, want dan zakt het waterpeil te veel. Dit zorgt weer voor problemen in de scheepvaart, waarbij bijvoorbeeld schepen niet de Maas door kunnen. Dit soort rivieren leveren ook nog eens veel drinkwater; wat dus gevolgen kan hebben voor water uit je kraan. Door de droogte daalt de bodem sneller in Nederland. Bodemdaling is een voor Nederland bekend en problematisch proces waarbij het zakken van het niveau van de bodem ten opzichte van een vast referentiepunt plaatsvindt. Dit komt zowel door de winning van meer water, als door het uitdrogen en samendrukken van de klei- en veengronden in warme periodes. Hierdoor zien we steeds meer dijken verschuiven en woningen en straten verzakken. Ook bomen, planten en dieren hebben flink te lijden onder de droogte. Ze komen minder snel aan water en voedsel. Kortom: water is een belangrijke grondstof in ons land, dus de focus moet gaan liggen op het vasthouden van het water.
Droogte in Nederland
In Nederland valt niet overal evenveel neerslag, al zijn de verschillen ook weer niet al te groot. Het droogst is het aan de oostgrens, in het oosten van Brabant en vooral in het midden van Limburg. Hier valt in een gemiddeld jaar 750 mm neerslag, terwijl in de natste regio’s ongeveer 950 mm neerslag valt. Zo lang er water via rivieren, zoals de Rijn, Nederland binnenstroomt zal het ook nooit echt droog worden in de kustprovincies. In de noordwestelijke helft van het land zit grondwater namelijk veel hoger dan in het oosten en zuiden. Flinke stukken van bijvoorbeeld Zuid- en Noord-Holland zouden onder water komen te staan als we zouden stoppen met wegpompen van water. Langdurige droogte kan in deze gebieden dan wel weer problemen veroorzaken, zoals verzilting (toename van het zoutgehalte) van het grondwater. In het oosten en zuiden van Nederland is dat anders. Zeker op de hogere zandgronden in provincies als Brabant, Limburg, Gelderland en Overijssel zit grondwater vaak meer dan een meter diep en op sommige plekken zelfs meer dan twee meter diep. Na een droog jaar kan het grondwater zomaar een halve meter lager zitten dan gebruikelijk en dit herstelt zich niet met een paar natte dagen.
Maatregelen; onttrekkingsverbod
In Twente en Salland is tijdens de droge zomers van 2018, 2019 en 2020 gebleken dat er bij neerslagtekort onherstelbare schade wordt aangericht in de natuur. Gezien het neerslagtekort daar dreigt op te lopen naar meer dan 250 millimeter geldt er in een deel van het beheergebied ten zuiden van de Overijsselse Vecht nu een onttrekkingsverbod. Deze is van toepassing op het onttrekken van grondwater voor beregening en bevloeiing in kwetsbare, grondwaterafhankelijke natuurgebieden en de gebieden in een zone van 200 meter rondom deze kwetsbare, grondwaterafhankelijke natuurgebieden. Dit verbod is er omdat er geen zicht is op neerslag van enige betekenis in de komende periode. Ook is het belangrijk voor de waterkwaliteit in het gebied. Wanneer de kwaliteit van water door neerslagtekort en warmte achteruitgaat, is er namelijk grote kans op vissterfte door zuurstoftekort, groei van blauwalg en botulisme.
Steeds meer groen
Gelukkig hebben steeds meer mensen door dat er iets moet gebeuren tegen deze stijgende temperaturen en veranderende weersomstandigheden … Maar wat kunnen we nu doen tegen deze klimaatveranderingen? Nou, het antwoord is simpeler dan je verwacht; meer stedelijk groen! Groen in de stad kan een belangrijke rol spelen in klimaatadaptatie. Het werkt namelijk verkoelend, vermindert wateroverlast en houdt vocht beter vast. Groen heeft zelf natuurlijk ook een watervraag. In tijden van droogte en watertekort kan groen dus ook het probleem vergroten. Dit kun je voorkomen door voor groen de juiste plek te kiezen en om groen goed te onderhouden en verzorgen. Laat ConnectedGreen hier nu perfect van pas komen; een juist bodemvochtgehalte draagt namelijk bij aan de gezondheid van de boom of plant. Door dit te monitoren met de sensoren van ConnectedGreen kun je dus niet alleen efficiënter werken, maar bespaar je ook nog eens water en houd je bomen en planten beter in leven!
